Artykuł opublikowany w Branżowym Dwumiesięczniku OPTYKA. Rozmowa z Małgorzatą Leszczyńską, Starszą Cechu Optyków w Warszawie.

Rys historyczny

Cech jest organizacją samorządową o charakterze społeczno-zawodowym, zrzeszającą rzemieślników prowadzących działalność gospodarczą w jednej lub wielu pokrewnych branżach.

Zrzeszenia wywodzą się z okresu średniowiecza, gdzie na uprawianie rzemiosła potrzebne było pozwolenie władcy na wniosek pana. Początkowo cechy powstawały przy klasztorach, a dopiero podczas urbanizacji kraju przeniesione zostały do miast. Ich głównym celem było aktywizowanie społeczności. Organizacje te miały własne siedziby z dużymi salami widowiskowymi, dlatego też często były gospodarzami lub współorganizatorami ogólnomiejskich imprez czy kiermaszy.

Cech dziś

Obecna forma działalności cechu pozostaje zbliżona do tej sprzed lat, ale jego zadania są znacznie rozszerzone. Istotą tworzenia społeczności cechowej jest utrwalanie więzi środowiskowych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych oraz reprezentowanie przed organami władzy państwowej interesów jej członków.

Dzisiejszych optyków ukształtowało rzemiosło, które charakteryzowało się nabywaniem umiejętności i stopniowym zdobywaniem uprawnień. Aby uzyskać prawo wykonywania zawodu, kandydat pobierał naukę u mistrza, zdobywając w pierwszej kolejności stopień czeladnika, a po kilku następnych latach praktykowania, zdając egzamin, sam stawał się mistrzem. Przez wiele lat taki system kształcenia był jedyną drogą zdobycia fachu, który wymagał odpowiednich zdolności manualnych i ogromnej wiedzy z zakresu optyki. W ostatnim czasie kształcenie optyków zostało zmodyfikowane. Rozszerzono możliwość zdobywania wiedzy na różnych poziomach edukacji poprzez wprowadzenie szkół technicznych oraz odpowiednich kierunków na uczelniach wyższych.

Na kształt dzisiejszego rynku optyki znaczący wpływ miała również ustawa deregulacyjna ministra Mieczysława Wilczka z 1988 roku oraz zmiany ustrojowe. Przyniosły one znaczny wzrost liczby salonów optycznych, które nie zawsze prowadzone są przez osoby wykwalifikowane.

Optyk jest uznanym zawodem rzemieślniczym, a  organizacją, która skupia specjalistów z  tej dziedziny, jest cech optyków. Najczęściej cechy przyjmują charakter regionalny, choć nie jest to zasadą.

Organami władzy są: walne zgromadzenie, zarząd, komisja rewizyjna i sąd cechowy, wybierane co cztery lata podczas sprawozdawczo-wyborczego walnego zebrania członków. Z tego wynika, że najważniejszy głos należy do członków, a zarząd jest jedynie reprezentantem ich woli. Zarząd składa się z siedmiu osób, w tym ze starszego cechu, podstarszego, sekretarza, skarbnika i trzech członków. Sprawuje on bieżące działania za pośrednictwem kierownika biura. Nad całokształtem czuwa komisja rewizyjna. Jest ona odpowiedzialna za finansowe funkcjonowanie organizacji. Kontroluje działalność cechu, przygotowuje sprawozdanie z dokonanych czynności oraz składa wniosek o udzielenie absolutorium dla zarządu. Każdy członek cechu ma nie tylko przywileje, ale również obowiązki. Niezmiernie ważne jest więc, aby uczestniczyć w corocznych walnych zgromadzeniach, by mieć realny wpływ na planowanie prac organizacji. Walne zgromadzenie wybiera również delegatów na zjazd izby zrzeszającej cechy optyczne. Ich zadaniem jest reprezentowanie interesów członków cechu w organizacji, jaką jest – w przypadku naszej branży – Krajowa Rzemieślnicza Izba Optyczna. To spośród nich wybierani są członkowie Zarządu KRIO, którzy reprezentują całe środowisko. Każdy cech ma swój statut, w którym określone są cele i sposoby ich realizacji. Najistotniejsza jest dbałość o członków i wspieranie ich w prowadzeniu działalności rzemieślniczej tak, by mogli bezpiecznie prowadzić swoje firmy i  oferować klientom dobre widzenie. Poprzez organizację kursów i szkoleń cech pomaga w podnoszeniu kwalifikacji zawodowych i doskonaleniu posiadanych umiejętności.

Kolejną kwestią jest troska o utrwalenie więzi środowiskowych. Osiągamy to poprzez organizację konferencji, targów, kongresów czy też imprez integracyjnych. To podczas takich spotkań możemy wymieniać poglądy, dzielić się doświadczeniami i zdobywać wiedzę o branży. Cech jest instytucją, która umożliwia swoim członkom uczestnictwo w  tych wydarzeniach. Zazwyczaj sam jest ich organizatorem lub współpracuje z innymi podmiotami przy tworzeniu eventów.

W ostatnim czasie wchodzi w życie wiele nowych ustaw i rozporządzeń, które wymagają od przedsiębiorców szybkich reakcji. Posiadanie więc wiedzy na tematy prawne, podatkowe czy inne jest niezbędne do funkcjonowania na rynku salonów optycznych. Zazwyczaj pojawiające się informacje są trudne do interpretacji, ponieważ zawierają zbyt dużo ogólników. Dzięki współpracy ze specjalistami z różnych dziedzin (doradcy podatkowi, prawnicy, etc.), cechy bardzo szybko pozyskują wiedzę o  wprowadzanych zmianach i przekazują właściwe interpretacje swoim członkom. Cechy reprezentują interesy członków przed instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz dbają o postrzeganie rzemiosła jako zawodu zaufania publicznego reprezentowanego przez osoby kierunkowo wykształcone. Cech stoi na straży przestrzegania zasad etyki i godności zawodu.

Wszystkie te działania zapewniają bezpieczeństwo i stabilność prowadzenia biznesów optycznych, pomagając w realizacji misji zawodowej. Cechy są organizacjami, które do grona członków przyjmują wyłącznie optyków z kwalifikacjami.

Cech w przyszłości

Od lat mówi się, że w grupie siła, a zjednoczenie optyków jest istotą przyszłości zawodu. To bardzo ważne, aby nasze środowisko miało silną reprezentację. Tylko w ten sposób możemy budować organizację, która będzie nas reprezentować, integrować środowisko, pobudzać do działania i angażować członków do wspólnych projektów. Nie jest to tylko życzenie, ale konieczność, bez której realizacja ochrony profesji nie będzie możliwa.

Przynależność do organizacji branżowych to przywilej znalezienia się w  gronie cenionych profesjonalistów!

Dlaczego więc na około 4500 salonów optycznych do cechów przynależy niecałe 400?

OPTYKA 2(63)2020

(Cały numer Dwumiesięcznika OPTYKA do pobrania tutaj: http://www.gazeta-optyka.pl/index.php/o-nas/29-o-nas/archiwalne-numery/381-optyka-2-2020)